In ons Trendrapport 2023 ‘Wellbeing&Sustainability’ tekenen we een routebeschrijving voor bedrijven naar een succesvolle en duurzame toekomst. Trendwatcher Herman Konings trekt die toekomst met deze blogreeks naar het heden aan de hand van enkele opvallende internationale tendensen.
In deze blog: Een blik op de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg.
Nu de angstniveaus stijgen en jongeren zich steeds meer bewust worden van de alomtegenwoordigheid van geestelijke gezondheidsproblemen, groeit er een cultuur van openheid over deze problemen.In de afgelopen tien jaar heeft angst depressie ingehaald als de meest voorkomende reden waarom studenten wereldwijd een beroep doen op hulpdiensten. Girl Up, een VN-organisatie die meer dan 3.500 meisjes in zeven landen ondervroeg, ontdekte dat maar liefst driekwart een meer open dialoog over geestelijke gezondheid wil. Dit wordt gestimuleerd door beroemdheden als Billie Eilish, Justin Bieber en Simone Biles die in het openbaar over hun eigen demonen hebben gesproken.
Yamikawaii
Vorige generaties gingen om met geestelijke gezondheid door het onderwerp te negeren en het taboe het beleid (en de behandeling) te laten dicteren. Vandaag delen tieners hun verhalen online en richten organisaties op om deze problemen aan te pakken. In Azië, waar taboes worden versterkt, richten jongeren communities op die sombere denkwijzenuit het verdomhoekje willen halen. Yamikawaii is een Japanse subcultuur die een ‘ziekelijk leuke’ esthetiek gebruikt – inclusief spuiten, pillen en bondage-uitrusting –met de bedoeling juist te praten over emotioneel leed. In China zien we iets gelijkaardig met introverte tieners die zich nauw verbonden voelen met een Fins stripfiguurtje, Matti, dat veel bloost en onhandig is in sociale situaties. Hij heeft moeite zich zelf te prijzen, is niet goed in small talk en wat bang om naast iemand in de bus te zitten. Matti is het bescheiden hoofdpersonage in de cartoon Finnish Nightmares van Karoliina Korhonen. Het personage is een stereotypering van de Finnen, maar heeft veel harten gewonnen onder introverte mensen in Finland, maar ook –dankzij het wereldwijde web – in China.Matti heeft zelfs een nieuwe term in het Mandarijn geïnspireerd: ‘jingfen’ (精芬), wat ‘spiritueel Fins’ betekent.
Lange wachtlijsten bij psychische hulpverleners
Afdelingen voor jeugdpsychiatrie, overal te lande, alsook jongeren- en studentenpsychologen melden langere, nooit eerder geziene wachtlijsten. Vanuit de Vlaamse Vereniging van Klinisch Psychologen kwam in 2021 zelfs de onheilstijding dat steeds meer Vlaamse psychotherapeuten hun wachtlijsten noodgedwongen moesten afsluiten, hetgeen concreet betekende dat de laatste toegelaten hulpvragers ongeveer een jaar moesten wachten op een intakegesprek! Corona heeft ook hier een paar extra hamerslagen gedreund op de dorpel van de psychische hulpverlener. De schroom is door de nood wat verdreven, met als gevolg dat heel wat mensen alleen maar kunnen vaststellen – en dat best ook met de rest van de wereld willen delen – dat die moedige stap naar de geestelijke gezondheidszorg best is meegevallen. Dat het niet iets is om je voor te schamen! Door de crisis zijn mentale hulpverleners dus overvraagd, hetgeen veelvuldig door de media is bericht en toegelicht, wat de professionele psychologische bijstand dan weer nog vlotter minder bijzonder en uitzonderlijk maakt.
Wat ook helpt, is dat heel wat topsporters de laatste jaren hun successen voor een deel ook (willen) toeschrijven aan sportpsychologen en mentale coaching. Ook op televisie wordt in reality- en datingshows steeds vaker een blik psychologen opengetrokken, hetgeen de sector van de professionele geestelijke gezondheidszorg (en dus van het psychisch welzijn van een samenleving) ook ten goede komt. Alles bij elkaar opgeteld, mag trots gemeld worden dat de geestelijke gezondheidszorg in de lift zit, zowel wat het aantal hulpvragen en -vragers betreft, als het aantal aanmeldingen voor een professionele opleiding in de klinische psychologie en psychiatrie.
