Werkgeversverplichtingen rond welzijn op de werkvloer
Medewerkers vormen de ruggengraat van je organisatie. Zonder hen kan je bedrijfsactiviteit in principe stilvallen. De Belgische wet van 1996 betreffende het welzijn beschermt medewerkers op de werkvloer. Daarom zijn werkgevers verantwoordelijk voor het creëren van een werkomgeving waarin iedereen zich goed voelt. Verplichtingen zoals welzijnsbeleid, psychosociaal welzijn en de arbeidsdeal spelen een belangrijke rol in het verbeteren van het welzijn van medewerkers. Hierdoor worden zowel de gezondheid als de productiviteit van het personeel bevorderd.
Hoe kun je goed voor je medewerkers zorgen? Laten we eens kijken naar wat de Belgische wet hierover zegt.
De welzijnswet als basis
De wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de medewerkers bij de uitvoering van hun werk, ook de “welzijnswet” genoemd, is de basiswet op het vlak van de veiligheid en de gezondheid op het werk. Deze regelgeving schept namelijk een kader op basis waarvan uitvoeringsbesluiten worden genomen. Organisaties kunnen altijd teruggrijpen naar deze wetgeving om te weten welke verplichtingen zij hebben ten opzichte van hun medewerkers.
Verplicht welzijnsbeleid
Bedrijven zijn wettelijk verplicht om een welzijnsbeleid te implementeren, waarbij elke werkgever binnen zijn organisatie het welzijn van zijn medewerkers moet waarborgen. Dit beleid is gericht op het voorkomen van arbeidsongevallen en beroepsziekten, en het verbeteren van de relatie tussen medewerkers en hun werk. Het is essentieel dat werkgevers preventiemaatregelen opstellen die afgestemd zijn op de aard van hun bedrijfsactiviteiten en het aantal medewerkers, rekening houdend met hun specifieke risicoprofiel.
Verplicht psychosociaal welzijnsbeleid
Organisaties zijn verplicht om een psychosociaal welzijnsbeleid te voeren. Het wordt steeds duidelijker dat het menselijk kapitaal cruciaal is voor organisaties. Tevreden medewerkers presteren vaak boven verwachting, zijn proactief en tonen initiatief. Hun creativiteit en innovatie stimuleren de groei van de organisatie en zorgen ervoor dat de activiteiten soepel blijven verlopen.
Bovendien resulteert een positieve werkomgeving in minder verloop, lager ziekteverzuim en een afname van fouten en ongevallen. Door te investeren in medewerkerswelzijn, krijgen organisaties de kans om de productiviteit te verhogen en te investeren in de kwaliteit van het werk.
Contacteer B-Tonic voor een intake gesprek en/of intervisie over psychosociaal welzijn binnen je organisatie
Wat zijn psychosociale risico’s?
De Welzijnswet legt de nadruk op het voorkomen en verminderen van schade. Ze definieert psychosociale risico’s als de kans op psychische schade, al dan niet gepaard met lichamelijke schade. Dit komt door blootstelling aan verschillende aspecten van de werkomgeving waarop de werkgever invloed heeft.
Deze risico’s kunnen diverse problemen veroorzaken, zoals werkstress, burn-out, relationeel leed bij persoonlijke of groepsconflicten, en zelfs geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag. Deze elementen kunnen elkaar onderling beïnvloeden en het welzijn van medewerkers negatief beïnvloeden, wat kan leiden tot verhoogd verzuim en mogelijk middelenmisbruik.
Om deze risico’s aan te pakken en het welzijn op de werkplek te verbeteren, is een grondige risicoanalyse essentieel. Door verbeterpunten te identificeren en een actieplan te formuleren, kunnen organisaties de gezondheid en het welzijn van hun medewerkers beschermen. Cruciaal hierbij is de betrokkenheid van alle partijen, zoals HR, interne preventiediensten en leidinggevenden, om het welzijnsbeleid succesvol te implementeren.
Een risicoanalyse biedt de mogelijkheid om psychosociale risico’s op de werkvloer op te sporen en aan te pakken. Een volledige psychosociale risicoanalyse omvat vijf arbeidsdomeinen, ook wel bekend als de vijf A’s.
- Arbeidsorganisatie: Dit omvat de structuur van de organisatie, managementstijl en beleid.
- Arbeidsinhoud: Hieronder vallen taken, complexiteit, variatie en duidelijkheid van de taken.
- Arbeidsvoorwaarden Dit omvat alles met betrekking tot de uitvoering van het werk, zoals arbeidsovereenkomsten en werkroosters.
- Arbeidsomstandigheden: Dit omvat de materiële omgeving van het werk, zoals de werkplek en gebruikte materialen.
- Arbeidsverhoudingen: Dit omvat interpersoonlijke relaties op het werk, zowel intern als extern.
Als werkgever heb je de keuze tussen een kwalitatieve of kwantitatieve aanpak voor de risicoanalyse.
- Een kwalitatieve aanpak omvat het bevragen van medewerkers over hun ervaringen en het luisteren naar verbetervoorstellen.
- Een kwantitatieve aanpak omvat het gebruik van vragenlijsten om psychosociale risico’s in kaart te brengen.
Aanduiden van een vertrouwenspersoon
Een vertrouwenspersoon is een sleutelfiguur in het voorkomen en aanpakken van psychosociale risico’s op het werk. Werkgevers met minstens 50 medewerkers zijn verplicht om een of meer vertrouwenspersonen aan te duiden, in overleg met het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. Deze persoon, intern of extern, fungeert als eerste aanspreekpunt voor medewerkers met problemen op het gebied van welzijn, met de nodige vertrouwelijkheid en zonder formalisme. Voor kleinere ondernemingen is de aanstelling van een vertrouwenspersoon niet verplicht, tenzij gevraagd door alle leden van de vakbondsafvaardiging of alle medewerker.
Interne en externe preventiedienst
Wanneer een werkgever minstens één medewerker in dienst heeft, is het wettelijk verplicht om een interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (IDPBW) op te richten. Binnen deze dienst worden één of meerdere medewerkers aangesteld als preventieadviseur. In bedrijven met minder dan 20 medewerkers kan de werkgever zelf als preventieadviseur fungeren.
Naast de IDPBW moet de werkgever ook aangesloten zijn bij een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (EDPBW). Als de preventieadviseur van de interne dienst niet alle taken kan uitvoeren, kan de werkgever een beroep doen op de EDPBW. Deze externe dienst neemt de aspecten van de welzijnswetgeving op zich waar de IDPBW niet over de juiste competenties beschikt.
De preventieadviseur, IDPBW en EDPBW staan klaar om werkgevers en medewerkers te ondersteunen bij het naleven van de wetgeving met betrekking tot welzijn op het werk.
Arbeidsdeal: Opleidingsplan neerleggen
Vanaf 2024 moeten werkgevers met minstens 20 medewerkers jaarlijks voor 31 maart een opleidingsplan voorleggen, goedgekeurd door de medewerkers . Dit omvat vijf opleidingsdagen per voltijds medewerker, een toename van één dag vergeleken met 2023. Het plan moet trainingen bevatten voor risicogroepen zoals 50-plussers en medewerkers met een beperking, evenals voor knelpuntberoepen binnen de sector van de werkgever. Met als doel de arbeidsmarkt te hervormen en de werkgelegenheid te vergroten, wordt tegen 2030 gestreefd naar een werkgelegenheid van 80%.
Recht op disconnectie
Werkgevers moeten de medewerkers hun volledige rechten geven, inclusief het recht op disconnectie. Dit betekent dat medewerkers buiten werktijd niet verplicht zijn om bereikbaar te zijn voor werk gerelateerde communicatie. Dit beschermt medewerkers tegen overmatige stress en burn-out, en bevordert een betere werk-privébalans.
De voordelen van welzijn op het werk beperken zich niet tot de werkvloer. Door te investeren in het welzijn van medewerkers, tonen bedrijven ook hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Ze verminderen het ziekteverzuim, bevorderen de gezondheid en versterken de sociale samenhang binnen de gemeenschap.
Mogelijke oplossingen
Met de juiste hulp van een van onze experts, en door gebruik te maken van ons aanbod, kun je het welzijn van je medewerkers aanzienlijk verbeteren. We benaderen het welzijn in je bedrijf op een geïntegreerde manier, met een focus op duurzaamheid en het creëren van een gezonde, stressvrije en veilige werkomgeving waar medewerkers optimaal kunnen presteren.
- Breng het welzijn van je medewerkers volledig in kaart en stel actieplannen op door gebruik te maken van onze People Sustainability Scan.
- Ontdek hoe fysiek en mentaal gezond jouw medewerkers zijn met behulp van onze scans.
Bezoek onze website om meer oplossingen te ontdekken die wij aanbieden om het welzijn van je medewerkers te waarborgen.
